[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wadzeniu do końca rozpoczętej pracy, tempo pracy, rozumienie i wykonywanie poleceń na-
uczyciela, poprawna wymowa i wiele innych. Przygotowaniu do pisania i czytania sprzyja
uczestniczenie w różnorodnych zabawach, grach, ćwiczeniach i zajęciach ogólnorozwojo-
wych, które mają na celu wszechstronny rozwój dziecka, a także przyczyniają się do wzbo-
gacania procesów poznawczych oraz doskonalą umiejętności i sprawności związane ze
wszystkimi sferami rozwoju.
Wydzielenie tego obszaru edukacyjnego pozwala na prześledzenie omawianych zagad-
nień nauczycielom, którzy są nimi szczególnie zainteresowani, np. pracującym w oddzia-
łach sześciolatków przy szkołach podstawowych. Wiadomo, że umiejętności decydujące
o powodzeniu w nauce czytania i pisania dojrzewają i doskonalą się w ciągu całego okresu
przedszkolnego. Prześledzenie ich w kolejnych poziomach pozwoli nauczycielowi określić
zakres tych umiejętności u dzieci, z którymi rozpoczyna pracę, i zaplanować własne zada-
nia do realizacji.
1. DOSKONAL SPOSTRZEGAWCZOZ WZROKOW
Dziecko w wieku przedszkolnym poznaje świat w sposób wielozmysłowy, przez spo-
strzeżenia wzrokowe, słuchowe, dotykowe, węchowe i inne. Spostrzeżenia wzrokowe i słu-
chowe są jednak najważniejsze w odbieraniu treści płynących z otaczającej rzeczywistości.
Spostrzeżenia dzieci 3 4-letnich mają charakter całościowy, związany z nieuporządkowa-
nym, przypadkowym charakterem spostrzegania, globalnym ujmowaniem przedmiotu i do-
94
strzeganiem tych cech, które oddziałują na emocje, indywidualne zainteresowania dziecka
lub są dominujące (np. intensywna barwa). Dokładność spostrzegania doskonali się wraz
z rozwojem dziecka przez cały okres przedszkolny. Sześciolatki potrafią już wychwytywać
nawet drobne różnice występujące nie tylko w przedmiotach, obrazkach, ale i w formach
abstrakcyjnych. Takimi graficznymi formami abstrakcyjnymi są właśnie litery. Dobrze roz-
winięta spostrzegawczość wzrokowa pomaga różnicować litery o podobnych kształtach,
a pamięć wzrokowa sprzyja zapamiętywaniu ich wyglądu. Poziom percepcji wzrokowej od-
grywa ważną rolę w przygotowaniu do pisania i czytania. Spostrzeganie może być przypad-
kowe niezamierzone i zamierzone, czyli ukierunkowane na cechy przedmiotów i zjawisk.
Drugi rodzaj spostrzeżeń występuje w czasie celowo zorganizowanej obserwacji. Spostrze-
żenia sześciolatka są coraz dokładniejsze i uporządkowane, dzięki dojrzewaniu uwagi do-
wolnej potrafi on dłużej skupić się na obserwacji. Większa koncentracja uwagi pozwala na
odwzorowanie obrazów i układów, a lepsza pamięć wzrokowa powoduje, że potrafi je także
odtwarzać, zachowując ich wygląd w pamięci krótkotrwałej. Podczas porównywania przed-
miotów i obrazków następuje dostrzeganie różnic i podobieństw uchwycenie różnic jest
dla dziecka znacznie łatwiejsze niż wskazanie podobieństw.
Obserwacja polega na świadomym, planowym, ukierunkowanym spostrzeganiu, czyli
skupianiu uwagi na przedmiotach i zjawiskach w celu ich dokładniejszego poznania, i wiąże
się ściśle z zasadą poglądowości. W ramach tej zasady nauczyciel uwzględnia ukierunkowa-
ną, celową obserwację, w której występują naturalne przedmioty i zjawiska lub ich obrazy
(filmy, przezrocza, zdjęcia, książki, albumy, tablice graficzne...). Ponieważ nie zawsze wystę-
puje możliwość bezpośredniego poznania otaczającej rzeczywistości, ważną rolę w procesie
uczenia się odgrywa obrazek. Wśród wielu metod pracy z obrazkiem występuje także szcze-
gólny rodzaj działań polegający na składaniu obrazka z części. Aby zabawy takie dobrze słu-
żyły rozwijaniu spostrzegawczości wzrokowej, powinny być dostosowane do poziomu możli-
wości dzieci. Przeanalizujmy zatem warunki, które o tym decydują. Stopień trudności odno-
szący się do składania obrazków z części uzależniony jest od wielu czynników. Są to:
1. Wielkość samego obrazka.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]