[ Pobierz całość w formacie PDF ]
najsłynniejszych ról. Ku irytacji jej francuskich przyjaciół, Sarah uznała
Londyn za cudowne miejsce, angielskie jedzenie za wspaniałe, a ludzi za
czarujących i pełnych humoru". Jak pisze w swoich wspomnieniach, odwiedzali ją
tłumnie mężczyzni i kobiety, sama śmietanka towarzyska, i zapraszali na obiady i
przejażdżki po Rotten Row. Nie każdy jednak godził się z dopuszczaniem takiej
kobiety do eleganckiego towarzystwa. Londyn oszalał na punkcie głównej aktorki
Comedie Francaise, kobiety znanej z bezwstydnego charakteru - pisała lady Ca-
vendish, siostra siódmego księcia Devonshire. - Nie tylko uganiają się za nią po
scenie, ale zapraszają tę kobietę na obiady i kolacje, i wszyscy na nie
przychodzą. To wręcz skandaliczne!"29 Przy całym jej wybitnym talencie aktorskim
nic nie mogło zatrzeć niemiłej prawdy, że Sarah
32
Bernhardt, córka i siostrzenica znanych paryskich kurtyzan, była nie tylko
grzeszną aktorzycą" (jak grzmiał na nią amerykański dziennik Me-thodist"), ale
w początkach kariery często bywała utrzymanką bogatych starszych panów.
Jeszcze w drugiej połowie XIX wieku większość ludzi sądziło, że sama bliskość
kobiet lekkiego prowadzenia stanowi dla nich nie tylko obrazę, ale może także
zle na nich wpływać. Nawet prostytutki niższej klasy mogły stanowić zły przykład.
William Acton, jeden z czołowych znawców prostytucji epoki wiktoriańskiej, będąc
w 1868 roku w music-hallu na East Endzie, obserwował, jakie wrażenie wywiera na
zamężnych niewiastach to, że przy okazji podobnych zebrań muszą się stykać z
występnymi, rozwiązłymi kobietami". Kobiety te, w większości lekko podpite,
jawnie ściągały na siebie uwagę mężczyzn, zajmowały najlepsze miejsca i - o
zgrozo! - były wystrojone znacznie powyżej swego stanu". Konwencjonalny język,
jakiego używają pisarze angielscy do potępienia tego haniebnego stylu życia,
staje się stopniowo coraz bardziej nieszczery: Mając mnóstwo pieniędzy, nie
odmawiają sobie żadnych przyjemności, nie przytłaczają ich żadne domowe
obowiązki, nie są obarczone dziećmi. I jakkolwiek dramatycznie mogą się potoczyć
ich losy -przyznaje w końcu Acton - obecna wyższość ich rozwiązłego życia nie
uchodzi uwagi bystrych przedstawicielek ich płci"30.
Kurtyzana, czyli prostytutka wyższej kategorii, była w opinii Actona jeszcze
bardziej niebezpieczna, gdyż -jak zauważa - mogła sprawiać wrażenie znacznej
przewagi nad swoimi cieszącymi się mniejszym powodzeniem siostrami", a to dzięki
sile swego ekwipażu, loży w Operze, wierzchowca, willi w Brompton i listy
odwiedzających ją gości". Innymi słowy, tak jak XVI-wieczna wenecka cortegiana
honesta, ma całe wyposażenie konieczne do zdobycia sobie szacownego miejsca w
społeczeństwie". Grzech wyraznie popłaca.
Sophia Baddeley, Elizabeth Armistead, Harriette Wilson, Córa Pearl i Catherine
Walters umiały przeti wać w męskim świecie. Wybór, jakiego dokonały, opowiadając
się za niezależnością, wolnością i swobodą seksualną, zepchnął je na margines
społeczeństwa. Stanowiące przedmiot uwielbienia, a zarazem odtrącane,
wprowadzały zamęt w życie ówczesnego unormowanego świata. I w pewnej mierze
nawet wedle dzisiejszych standardów wydają się nie tylko fascynujące i powabne,
ale także na wskroś nowoczesne.
?-
SOPHIA BADDELEY
1745-1786 Aktorka kurtyzana
Zaczęłyśmy obmyślać kostiumy na bal maskowy - pisze Eliza Steele w swoich
obszernych wspomnieniach o życiu Sophii Baddeley. -Postanowiłyśmy, że pani
Baddeley wystąpi jako Julia, a ja jako Niania. Jej suknia z ciężkiego białego
atłasu, pokryta namarszczonym cienkim tiulem i obszyta wokół szeroką koronką,
wyglądała bardzo ładnie. Była tak elegancka, że ośmielam się powiedzieć, iż
nigdy dotąd nie widziano tak ślicznej Julii (...). Nim weszłyśmy na salę balową,
uprosiłam panią Baddeley, by nie zdejmowała maseczki, i obiecała mi, że przez
pewien czas w niej pozostanie. Podziwiano nasze kostiumy, a ona zdjęła maskę,
dopiero kiedy ściągnęła na siebie uwagę całej sali; nawet damy nie mogły się
powstrzymać od wyrażenia wielu pochwał".
[ Pobierz całość w formacie PDF ]